Wielu z nas pomimo, że codziennie korzystamy ze środków transportu takich jak samochód, rower czy autobus nie do końca orientuje się w prawach i obowiązkach osób poszkodowanych w zdarzeniach drogowych. Warto jednak zainteresować się tym tematem i bardziej szczegółowo się zapoznać z jego materią – choćby po to, by wiedzieć jak zachować się po stłuczce, jakie czynności wykonać w pierwszej kolejności, czy w końcu by posiąść wiedzę jakie przysługują nam prawa oraz jak bronić swoich interesów w ewentualnym sporze z Towarzystwem ubezpieczeniowym. O wszystkim tym opowiemy w niniejszym poradniku, dlatego zachęcamy do uważnej jego lektury.

Niewątpliwie każda kolizja lub wypadek stanowi olbrzymie źródło stresu dla uczestników zdarzenia drogowego. Często brakuje nam w tym zakresie odpowiedniej wiedzy oraz doświadczenia. Co więcej gdy decydujący głos w naszej głowie przejmują stres oraz silne emocje, trudno o skupienie oraz racjonalne myślenie. Niestety mimo tak wielu przeciwności już na miejscu wypadku lub kolizji, powinniśmy zachować rozsądek, który umożliwi nam nie tylko zapewnić należytą pomoc medyczną osobom  poszkodowanym w zdarzeniu, ale co istotne pozwoli zabezpieczyć nasze interesy związane z ewentualną likwidacją powstałej po naszej stronie szkody.

Zdarzenia drogowe czyli czym jest kolizja a czym wypadek?

Choć na co dzień często posługujemy się wymiennie pojęciem kolizji, wypadku, stłuczki, zdarzenia drogowego, w istocie słowa te znacząco różnią się od siebie.

Zdarzenie drogowe to pojęcie nadrzędne wobec wszystkich innych. Zdarzeniem drogowym określamy wszystkie wydarzenia na drodze – niezależnie od tego, czy są jakieś ofiary lub poważne straty materialne. Zdarzenia drogowe dzielimy na kolizje oraz
wypadki. Kryterium różnicującym w tym przypadku jest fakt, czy w zdarzeniu ktokolwiek został poszkodowany. Jeżeli na skutek zdarzenia doszło do naruszenia narządu ciała lub rozstroju zdrowia uczestnika zdarzenia na okres dłuższy niż 7 dni lub jego śmierci będziemy mieć do czynienia z wypadkiem. W pozostałych sytuacjach będziemy mówić wyłącznie o kolizji. Należy pamiętać, iż w przypadku gdy stwierdzimy, iż mamy do czynienia z wypadkiem, obligatoryjnie należy wezwać służby ratunkowe oraz Policję. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku kolizji. Policji nie będziemy musieli wzywać, jeśli:

• • osoby biorące udział w zdarzeniu, zgodnie stwierdzają, kto jest
    winny i są w stanie spisać na tą okoliczność stosowne oświadczenie, które w przyszłości będzie stanowić podstawę do wypłaty odszkodowania z OC,
  • brak jest wątpliwości co do tego kto jest sprawcą kolizji,
  • w zdarzeniu nie uczestniczyły osoby nietrzeźwe.

Zasady postępowania podczas zdarzenia drogowego

W pierwszej kolejności rozważania w tym przedmiocie należy rozpocząć od wskazania  obowiązków osób, które brały udział w wypadku bądź kolizji:

1. Uczestnicy wypadku powinni w pierwszej kolejności sprawdzić czy w zdarzeniu są poszkodowani, a jeżeli tak to sprawdzić ich stan zdrowia i zapewnić im pomoc medyczną poprzez wezwanie w razie zaistnienia takiej potrzeby służb ratunkowych. Nasze zdrowie i życie jest najważniejsze!
2. W miarę możliwości należy też zapewnić bezpieczeństwo ruchu w miejscu zdarzenia drogowego aby zapobiec zwiększeniu się szkody, czyli np. zmniejszyć ryzyko kolejnych kolizji. W pierwszej kolejności należy pamiętać o należytym oznakowaniu miejsca zdarzenia poprzez ustawienie w należytej odległości od samochodu trójkąta. Co więcej jeżeli nie ma przeciwskazań należy usunąć uszkodzone pojazdy z jezdni tak, by umożliwić przejazd innym samochodom. Pojazdu nie należy usuwać z miejsca zdarzenia w przypadku zakwalifikowania zdarzenia drogowego jako wypadek!
3. Jeśli w wyniku kolizji ktoś ucierpiał albo okoliczności wypadku sugerują popełnienie przestępstwa, należy natychmiast wezwać policję. To ona podejmie działania związane z zabezpieczeniem miejsca zdarzenia, należytą jego oceną, udzieleniem pierwszej pomocy ofiarom zdarzenia, sporządzeniem notatki ze zdarzenia, wykonaniem dokumentacji fotograficznej miejsca zdarzenia, zabezpieczeniem śladów traseologicznych. Policja ma ponadto obowiązek poinformować naszych najbliższych o zaistniałej sytuacji.
4. Zabezpieczenie, a następnie przekazanie policji rzeczy stanowiących własność uczestników zdarzenia, którzy ze względu na swój stan zdrowia nie mogą o tą kwestię zadbać.
5. Uczestnicy zdarzenia drogowego powinni przekazać pozostałym uczestnikom wypadku dane, które pozwolą ich zidentyfikować oraz ustalić Towarzystwo Ubezpieczeń z którym dany uczestnik zawarł umowę OC (te obowiązki dotyczą wszystkich uczestników).
6. Wykonanie dokumentacji fotograficznej z miejsca zdarzenia celem udokumentowania zniszczeń pojazdu oraz innych rzeczy, które uległy uszkodzeniu na skutek zdarzenia.

Nie bez znaczenia jest też to, w jakiej odległości od pojazdu umieszczamy trójkąt ostrzegawczy. Odległość, w jakiej powinien znajdować się trójkąt od pojazdu, zależy od rodzaju drogi, na której doszło do zdarzenia drogowego. Jeśli do kolizji lub wypadku doszło na autostradzie lub drodze ekspresowej, trójkąt samochodowy należy umieścić w odległości 100 m od auta.

Jeżeli natomiast do zdarzenia dojdzie na terenie niezabudowanym, zgodnie z przepisami kodeksu drogowego należy umieścić trójkąt w odległości od 30 do 50 m od uszkodzonego auta. W przypadku natomiast gdy do zdarzenia drogowego dojdzie w w terenie zabudowanym, trójkąt należy umieścić tuż za pojazdem, ale odległość, nie powinna być większa niż 1 metr.

Odszkodowanie

Prędzej czy później, jeżeli na skutek zdarzenia drogowego zostaliśmy poszkodowani, bez względu na to czy w zdarzeniu uczestniczyliśmy jako kierowca samochodu, pasażer czy też pieszy będziemy musieli pomyśleć również o odszkodowaniu komunikacyjnym z OC sprawcy.

Zanim jednak przejdziemy do szczegółowej analizy tematu wyjaśnijmy czym jest szkoda? Najprościej rzecz ujmując jest to każdego rodzaju uszczerbek, którego doznaliśmy wbrew swojej woli. Wyróżniamy dwa rodzaje szkód: majątkową i niemajątkową. Szkoda majątkowa to naruszenie majątkowych dóbr i interesów osoby poszkodowanej np. uszkodzenie lub zniszczenie samochodu, kasku, odzieży. Szkoda niemajątkowa to natomiast krzywda w postaci wszelkich negatywnych skutków dla cielesnej i psychicznej kondycji osoby poszkodowanej, które wpływają na jej samopoczucie, wywołują cierpienia fizyczne lub psychiczne.

Powstanie szkody w wyniku zdarzenie drogowego rodzi skutki w postaci odpowiedzialności odszkodowawczej tego kto szkodę z własnej winy wyrządził. W ramach swej odpowiedzialności za szkodę, sprawca zdarzenia drogowego może być zobowiązany do:

• • odszkodowania – świadczenie pieniężne stanowiące naprawienie szkody stanowiącej uszczerbek w mieniu tj. np. pojeździe,
  • zadośćuczynienia – pieniężna rekompensata za spowodowanie lub przyczynienie się do powstania uszczerbku na zdrowiu fizycznym lub psychicznym poszkodowanego zdarzeniem drogowym.

Mając powyższe na uwadze, w zależności od tego w jakim rodzaju dobra chronionego prawem wystąpi uszczerbek, można domniemywać, że przysługuje nam roszczenie o odszkodowanie, albo o zadośćuczynienie.

Likwidacja szkody

Dzięki obowiązkowym ubezpieczeniom OC, poszkodowany zdarzeniem drogowym może przeprowadzić likwidację szkody ze środków pochodzących od Towarzystwa Ubezpieczeń u którego sprawca zdarzenia posiada polisę OC.

Otrzymanie odszkodowania wiąże się ze zgromadzeniem odpowiedniej dokumentacji oraz zachowaniem szeregu formalności.

Przede wszystkim należy ustalić, które Towarzystwo Ubezpieczeń jest właściwe do likwidacji szkody powstałej na skutek zdarzenia w którym uczestniczyliśmy. To właśnie dlatego tak ważne jest uzyskanie od sprawcy zdarzenia, numeru polisy i nazwy ubezpieczyciela.

Następnym krokiem jaki powinniśmy uczynić jest zgłoszenie szkody. Najczęściej zgłasza się ją telefonicznie, jednak Towarzystwa Ubezpieczeń umożliwiają zgłoszenie szkody poprzez wypełnienie formularza szkody i wysłanie go przez stronę internetową ubezpieczyciela. Od kilku lat firmy ubezpieczeniowe w pakiecie OC proponują bezpośredni likwidację szkody, co pozwala zgłosić szkodę do własnego ubezpieczyciela. Dzięki temu możemy skorzystać z możliwości, iż nasze Towarzystwo Ubezpieczeń wypłaci nam stosowne odszkodowanie, a następnie rozliczy się z Towarzystwem Ubezpieczeń sprawcy.

Prawa poszkodowanego w zdarzeniu drogowym wynikające z roszczenia o odszkodowanie

Niejednokrotnie, biorąc udział w wypadku komunikacyjnym, pomimo, iż posiadamy status poszkodowanego, nie wykorzystujemy wszystkich, przysługujących nam praw. Dlaczego? Wielokrotnie wynika to z faktu, iż w rzeczywistości nie znamy swoich uprawnień, albo boimy się skorzystania z usług do których w rzeczywistości mamy prawo ze względu na strach, iż to my ostatecznie zostaniemy nimi obciążeni..

Poszkodowany w zdarzeniu drogowym to uczestnik zdarzenia drogowego, który doznał w jego wyniku szkody, a jednocześnie nie przyczynił się do jej powstania lub przyczynił się w niewielkim stopniu.

Zgodnie z art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Holowanie

Niewątpliwie należy uznać, że holowanie pojazdu, jeśli pojazd tego wymaga, jest niezbędne w celu naprawienia zaistniałej na skutek zdarzenia drogowego szkody. Koszt ten powinien zostać pokryty z polisy OC sprawcy lub przez samego sprawcę, jeżeli nie miał ważnej polisy OC. Mając powyższe na uwadze, kwestia, kto płaci za lawetę po szkodzie, nie powinna budzić wątpliwości, w przypadku gdy do zdarzenia doszło z winy innego kierowcy.

Auto zastępcze

Innym uprawnieniem opłacanym w ramach odszkodowania po wypadkach komunikacyjnych z OC sprawcy jest możliwość wynajmu samochodu zastępczego na czas likwidacji szkody w przypadku gdy samochód jest nam niezbędny do dojazdu do pracy czy dowożenia dzieci do szkoły.

• • Towarzystwo Ubezpieczeń pokrywa koszty wynajęcia samochodu o tej samej klasie lub niższej.
  • Ubezpieczyciel może żądać od nas stosownego oświadczenia dotyczącego informacji do jakich celów samochód jest nam na co dzień niezbędny.
  • Odmowa wypłaty odszkodowania z tytułu wynajmu auta zastępczego może nastąpić w przypadku gdy poszkodowany posiada inny samochód, który może w okresie likwidacji szkody wykorzystywać.

Naprawa pojazdu

W ramach OC sprawcy zdarzenia drogowego możemy również żądać naprawy uszkodzonego pojazdu jak i innych przedmiotów, które zostały zniszczone podczas zdarzenia. Jeżeli podczas wypadku komunikacyjnego zostało uszkodzone nasze ubranie, telefon, zegarek lub laptop, koszt jego naprawy lub koszt zakupu nowego sprzętu, będziemy mogli pokryć z OC sprawcy.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż zanim podejmiemy decyzję o naprawie auta lub innych uszkodzonych rzeczy powinniśmy umożliwić ich oględziny przez rzeczoznawcę Towarzystwa Ubezpieczeń sprawcy celem zbadania rodzaju i rozmiaru uszkodzeń. Rzeczoznawca w tym celu wykona stosowną dokumentację zdjęciową.

Koszty holowania, auta zastępczego czy naprawy pojazdu lub odszkodowania za zniszczone w zdarzeniu ubrania nie zostaną zwrócone bezwarunkowo. Poszkodowany ma obowiązek minimalizowania szkody, a zatem zachowania zdrowego rozsądku przy ponoszeniu tego rodzaju kosztów.

Leczenie i rehabilitacja

Odszkodowanie z OC sprawcy w przypadku gdy doznaliśmy uszczerbku na zdrowiu ma na celu zwrócenie nam ponadto kosztów leczenia, a to zakupu leków, sprzętu medycznego, dojazdów do placówek medycznych oraz kosztów prywatnego leczenia. Pamiętajmy, iż w przypadku sporu co do zasadności naszych roszczeń, musimy posiadać dowody, które pozwolą nam potwierdzić fakt poniesienia takich kosztów.

W tym miejscu zwracamy uwagę, że paragon fiskalny nie stanowi wystarczającego dowodu potwierdzającego poniesione przez osobę poszkodowaną koszty. Dowodem poniesienia szeroko rozumianych kosztów leczenia powinny być faktury
imienne. Udowodnienie wysokości i faktu poniesienia kosztów leczenia może także nastąpić poprzez przedłożenie stosownych oświadczeń czy zaświadczeń. Innym sposobem dokumentowania poniesienia wydatków są wydruki z konta bankowego potwierdzające dokonanie płatności kartą.

W przypadku gdy ze względu na odległe terminy nie możesz skorzystać z opieki medycznej w ramach NFZ, możesz szukać pomocy w placówkach medycznych, świadczących pomoc medyczną prywatnie. Pamiętaj jednak by w takich przypadkach każdorazowo poprosić pracownika placówki współpracującej z NFZ o wydanie zaświadczenia, potwierdzającego odległe terminy wizyt lub rehabilitacji oferowanych w ramach NFZ.

Opieka

W przypadku szkody osobowej w ramach odszkodowania z OC, poszkodowany może żądać zwrotu nieopłaconej opieki członków rodziny po wypadku. Wycena takiej opieki dokonywana jest w oparciu o stawkę godzinową określoną w uchwale rady gminy, właściwej dla miejsca zamieszkania poszkodowanego, którą to stawkę mnoży się przez ilość godzin, kiedy to opieka najbliższych była w rzeczywistości realizowana

Renta

Poszkodowany w wyniku wypadku komunikacyjnego może w określonych sytuacjach, a to gdy utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy lub zwiększyły się jego potrzeby, domagać się renty od Ubezpieczyciela sprawcy lub samego sprawcy.

Zadośćuczynienie

Oprócz odszkodowania, jeżeli jesteśmy poszkodowanymi wypadkiem drogowym możemy wystąpić do sprawcy zdarzenia z wnioskiem o zadośćuczynienie. To jednorazowe świadczenie, którego celem jest zrekompensowanie naszego bólu i cierpienia spowodowanego wypadkiem.

Sprawy związane z wypłatą zadośćuczynienia są rozpatrywane w sposób bardzo indywidualny. Dlatego biorąc pod uwagę charakter skutków zdarzenia możemy się o nie starać np. w przypadku gdy:

• • skutkiem zdarzenia drogowego jest nasze kalectwo,
  • zostaliśmy oszpeceni,
  • wypadek odbił się na naszym zdrowiu psychicznym,
  • wypadek wywołał w nas traumę,
  • przez wypadek czujemy się wykluczeni
  • na skutek wypadku drogowego umrze osoba najbliższa.

Przy ustalaniu wartości zadośćuczynienia bierze pod uwagę takie aspekty jak:

• • stopień uszczerbku na zdrowiu,
  • korzystanie i długość korzystania z pomocy psychologicznej,
  • wiek poszkodowanego,
  • dotychczasowy styl życia,
  • samodzielność