Około 30 % polskich kierowców przyznaje, że mogło prowadzić pojazd mechaniczny będąc pod wpływem alkoholu. Prowadzenie samochodu oraz innych pojazdów mechanicznych pod wpływem alkoholu to jedno z najczęstszych i najsurowiej karanych przestępstw, jakie każdego dnia popełniają polscy kierowcy. Jednakże, największe kłopoty grożą osobie, która kierując w stanie nietrzeźwości spowoduje kolizję, lub co gorsze wyrządzi komuś krzywdę na skutek zdarzenia drogowego.
Zanim jednak przejdziemy do skutków karnoprawnych przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, należy wskazać, że nie każdy stan po spożyciu alkoholu będzie przestępstwem na gruncie Kodeksu Karnego (dalej jako: „kk”) lub wykroczeniem na gruncie Kodeksu Wykroczeń (dalej jako: „kw”). Ustawodawca na określenie kierującego znajdującego się pod wpływem alkoholu przewidział albo stan nietrzeźwości albo stan po użyciu alkoholu. W zależności od tego, w którym ze wskazanych stanów kierowca będzie się znajdował w momencie prowadzenia pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, inne będą dla niego konsekwencje prawne.
Zgodnie z § 16 zawartym w art. 115 kk – stan nietrzeźwości ma miejsce, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość. Natomiast jeśli chodzi o stan po użyciu alkoholu to zgodnie z art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi stan ten natomiast zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do: stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Należy również pamiętać, o tym że polskie prawo nie przewiduje karalności dla prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu tylko i wyłącznie wtedy jeżeli zawartość alkoholu we krwi jest niższa niż 0,2‰ albo jego obecność w wydychanym powietrzu jest mniejsza niż 0,1 mg alkoholu na 1 dm3 wydychanego powietrza.
Przechodząc do odpowiedzialności karnej, wskazuję iż zgodnie z treścią art. 178a kk „Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. Ponadto zgodnie z treścią art. 42 § 2 kk, w stosunku do kierującego pojazdem w stanie nietrzeźwości lub odurzenia, Sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów konkretnego rodzaju, na okres nie krótszy niż 3 lata, co w konsekwencji pozbawia sprawcę możliwości prowadzenia pojazdów mechanicznych, co najmniej przez okres kilku lat. Dodatkowo zgodnie z treścią art. 43a § 2 kk, sąd w stosunku do takiego sprawcy, orzeka obligatoryjnie obowiązek świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5.000 zł. Ponadto w przypadku drugiego i następnego skazania za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, świadczenie to może być orzeczone do wysokości nawet 60.000 zł. Natomiast w przypadku spowodowania wypadku w komunikacji lub katastrofy w ruchu lądowym w stanie nietrzeźwości, należy pamiętać również o zaostrzeniu odpowiedzialności karnej w stosunku do takiego sprawcy, o czym mowa w art. 178 kk, zgodnie z którym sąd ma obowiązek orzec karę w wysokości co najmniej dolnej granicy ustawowej zwiększonej o połowę. Ponadto w przypadku spowodowania wypadku w stanie nietrzeźwości, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, orzeczona przez sąd kara nie może być niższa niż 2 lata pozbawienia wolności, natomiast jej górna granica może być zwiększona o połowę, co w konsekwencji prowadzi do tego, że górna granica wynosi aż 12 lat pozbawienia wolności.
Przechodząc natomiast do odpowiedzialności kierującego w stanie po użyciu alkoholu, wskazuję iż art. 87 §1 kw penalizuje właśnie takie zachowanie, polegające na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka. Odpowiedzialność karna za to wykroczenie, może skutkować pozbawieniem wolności – karą aresztu na czas do 30 dni albo grzywną do wysokości 5 tyś. złotych. Ponadto w razie popełnienia przedmiotowego wykroczenia sąd orzeka również obligatoryjnie zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Podsumowując wskazać należy, że w rozumieniu przepisów prawa polskiego, nie ma żadnego znaczenia ile wypiliśmy alkoholu, a ile tego alkoholu znajduje się we krwi lub w wydychanym powietrzu. W zależności natomiast od jego ilości i od skutków prowadzenia pojazdów pod wpływem – konsekwencję mogą być bardzo surowe i dotkliwe, które mogą mieć wpływ na całe dalsze życie sprawcy, zatem nie warto wsiadać za „kółko” jeżeli nie jesteśmy pewni, co do tego czy w naszym organizmie znajduje się dozwolona przez prawo ilość alkoholu.
autor:adwokat Łukasz Stabryła
opracowano:15.06.2020 r.
