Niejednokrotnie zdarza się, iż pozwany w procesie myśli, że jeżeli nie będzie odpowiadał na żadne z pism w toku procesu, nie stawi się na wyznaczone przez sąd rozprawy, nie wskaże swojego stanowiska w sprawie – to sprawa jakoś sama się rozwiąże w sposób korzystny dla niego. Niestety nic bardziej mylnego. Wówczas wobec całkowitej bierności i nieaktywności pozwanego w procesie może zostać wydany wyrok zaoczny.
I tak zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego Sąd:
- może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany w wyznaczonym terminie nie złożył odpowiedzi na pozew,
- wyda wyrok zaoczny, jeżeli mimo niezłożenia odpowiedzi na pozew skierowano sprawę do rozpoznania na rozprawie, a pozwany nie stawił się na tę rozprawę, albo mimo stawienia się nie bierze w niej udziału.
Mimo nieobecności lub bezczynności pozwanego na pierwszej rozprawie, wyrok zaoczny nie może zostać wydany m.in. jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo złożył już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub pisemnie. Poza tym sąd nie może wydać wyroku zaocznego, jeżeli zajdzie podstawa uzasadniająca odrzucenie pozwu, umorzenie lub zawieszenie postępowania albo przekazanie sprawy innemu sądowi właściwemu lub odroczenia rozprawy.
Sąd wydając wyrok zaoczny przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba, że budzą one uzasadnione wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.
Wyrok zaoczny doręcza się stronom z urzędu. Nie ma zatem potrzeby formułowania wniosku o doręczenie go oraz uiszczania opłaty z tym związanej.
W razie oddalenia powództwa wyrokiem zaocznym powodowi przysługuje apelacja na ogólnych zasadach. Pozwanemu przysługuje zaś sprzeciw, gdy wyrokiem zaocznym sąd uwzględnił powództwo.
Wyrok zaoczny jest bardzo niekorzystny dla pozwanego. Po pierwsze, Sąd uznaje za prawdziwe w całości twierdzenia strony powodowej. Po drugie, wyrokowi zaocznemu sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu. Oznacza to, że powód, otrzymując wyrok zaoczny, może niezwłocznie rozpocząć egzekucję tego orzeczenia. Jak temu zaradzić? W sprzeciwie od wyroku zaocznego powinien znaleźć się wniosek o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności. Co prawda, nie ma gwarancji, że sąd przedmiotowy wniosek rozpatrzy pozytywnie. Jednak w ten sposób można próbować uniknąć egzekucji komorniczej na czas trwania procesu sądowego.
Pozwany może złożyć sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu wyroku. Sprzeciw od wyroku zaocznego wnosi się go do sądu, który wydał wyrok zaoczny W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz twierdzenia i dowody.
Sprzeciw od wyroku zaocznego jest pismem, które podlega opłacie. Jest to połowa opłaty od pozwu, zatem pozwany, w pierwszej kolejności, musi sprawdzić, jaka była opłata od pozwu, podzielić ją przez 2 i taką kwotę wpłacić na rachunek sądu jako opłata od sprzeciwu od wyroku zaocznego.
Sprzeciw od wyroku powinien spełniać wymogi pisma procesowego i zawierać:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowane,
- sygnaturę akt sprawy,
- oznaczenie stron oraz dane pełnomocników, jeżeli ich ustanowiono,
- oznaczenie rodzaju pisma – sprzeciw od wyroku zaocznego,
- zwięzły opis stanowiska, czyli uzasadnienie,
- przedstawienie dowodów na poparcie swoich twierdzeń,
- potwierdzanie uiszczenia opłaty sądowej od sprzeciwu,
- podpis sprzeciwu,
- odpis sprzeciwu.
W sprzeciwie należy także sprecyzować swoje wnioski, czyli to czego się domaga pozwany:
- uchylenie wyroku zaocznego,
- oddalenie powództwa w całości,
- zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów sądowych,
- zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanej wyrokowi zaocznemu.
Jeżeli złożony sprzeciw będzie zawierał braki formalne, to Sąd wezwie do ich uzupełnienia. Nie uzupełnienie braków w wyznaczonym terminie, spowoduje, iż sąd sprzeciw odrzuci. Sąd odrzuci sprzeciw od wyroku zaocznego także wtedy, gdy zostanie on złożony po terminie.
Po wniesieniu sprzeciwu od wyroku zaocznego sprawa zaczyna się „na nowo”, a Sąd bada wówczas argumenty obu stron, a nie jedynie twierdzenia powoda.
Autor. r.pr. Natalia Gagat
